expr:class='"loading" + data:blog.mobileClass'>

Sejarah Aksara Bali




Aksara Baline mawiwit saking India, sane ngranjing ka Indonesia miwah ka Bali nyarengin pengaruh kabudayaan Hindune. Manut buku Pedoman Pasang Aksara Bali sane kamedalang antuk Dinas Kebudayaan Provinsi Bali warsa 2002, Aksara sane pinih kuna ring India mawasta Aksara Karosti. Salanturnyane, aksara Karosti nedunang Aksara Brahmi.
Panglimbak selanturnyane, ring India Utara wenten aksara Dewanegari sane kaanggen nyuratang basa Sansekerta, ring India Selatan wenten Aksara Pallawa sane kaanggen nyuratang basa Pallawa.
Aksara Dewanegari miwah Pallawaa punika sane nglimbak ka Indonesia. Pinaka cihna panglimbakannyane ring Indonesia, kapertama kakeniang ring Kutai (Kalimantan Timur) sajeroning yupa sane masurat aksara Dewanegari. Ring Bali kakeniang stupa-stupa alit ring Pura Panataran Sasih (Pejeng), sane masurat Aksara Pradewanegari utawi Siddaharmatrka. Ring Blanjong sanur kakeniang tugu peringatan Sri Kesari Warmadewa sane masurat kalih aksara, inggih punika Aksara Dewanegari miwa Aksara Bali Kuna.
Salanturnyane ring Bali, nglimbak taler Aksara Pallawa miwah aksara Semi Pallawa. Aksara Semi Pallawa puniki raris nedunang Aksara Kediri Kwadrat. Saking aksara Kediri Kawdrat puniki raris tedun Aksara Jawi miwah Aksara Bali sane sampun akeh ngemolihang pauahan dados aksara Bali mangkin saha sampun karanjingang ring program Bali Simbar.
I.       Sorohan Aksara Baline
1   1. Aksara Wreastra inggih punika aksara Baline sane kaanggen nyuratang Basa Bali lumbrah, sane nenten madaging campuhan basa Kawi miwah Sansekerta.
conto:
1)       I meme mablanja ka peken.
   e m e m  ¿ m  bÞ Zéÿ  ¿ k p) k)  n/,
2)      Titiang nenten maderbe jinah
  tê*¾ en nÓ) nß d$¾ n eb  ¿ ji n ;¾,
            A.  Aksara Suara
           Wenten kekalih soroh inggih punika sane kaambil ring aksara swalalita miwah aksara wreastra
           1. Aksara suara Kawi
           2. Aksara suara Bali
B. Aksara Ardasuara inggih punika aksara setengeh suara. Kabaos setengah suara duaning aksara ardasuara puniki madue wiguna kekalih. Yening kasurat majajar ipun pinaka wianjana, nanging yening kasurat pinaka gantungan ipun pateh kadi suara vocal.
C. Aksara Wianjana pateh sekadi konsonan sajeroning bahasa Indonesia. Malarapan warga aksarannyane, aksara wianjana kapalih dados limang soroh.
1) Warga Kantia
2) Warga Talawia
3) Warga Murdania
4) Warga Dantia
5) Warga Ostia
2   2. Aksara Sualalita inggih punika aksara Baline sane kaangen nyuratang basa Bali sane maweweh basa Kawi miwah sansekerta. Sane ngranjing ring aksara Sualalita makasami aksara Wreastra sane 18 (pelekutus), maweweh aksara Bali sane ketah kebaos aksara wayah kadi puniki.
xÅ,                        (narambat),                                                                                                                                ŒÒ,                                (dhamadu),
  ªÕ,                          (talatik)                                                ,                                                                                                                                                        qÔ,(thatawa),
 ³×,(sasapa),                                                                                                                                                  ´Ö,(sasaga),
  f,                         (ghagora),                                                                                                                                         vä,                           (bhakembang),
 |,                               (phakapal),                                                                                                                               ü,                         (jhajera).
3  3. Aksara Modre inggih punika aksara kadiatmikaan sane kaanggen nyurat japa mantra.  Aksara modre punika kawangun antuk aksara Wreastra miwah Sualalita saha kadagingin lan pralambang ngantos tan prasida kawacen utawi padem.
conto:
ö   ¿ ¿=  ang
þ = ung
½                  ÿ ¿= mang
II.     Pangangge Aksara Bali.
Manut buku Pedoman Aksara Bali, pengangge aksara Bali kabinayang dados tigang soroh minakadi;
1          1.  Pengangge Suara
1.      Sane magenah ring luhuring aksara
2.      Sane magenah ring ajeng aksara
3.      Sane magenah ring ungkurin aksara
4.      Sane magenah ring sor aksara
            2. Pangangge Arda Suara
          Sane kabaos pengangge ardasuara inggi punika wangun gantungan aksara ardasuara..
            3.  Panggangge Tengenan inggih punika aksara wianjana ring ungkur kruna sane nenten kasambungin 
                antuk suara

3 comments:

  1. pengangge aksara sane magenah ring ajeng napi ?

    ReplyDelete
  2. Om Swastyastu, matur suksma atas yadnya pengetahuannya puniki. Tityang karena sangat kurang belajar huruf Bali, disebabkan sewaktu kecil di perantauan tidak dapat pelajaran Bahasa Bali, dan belajarnya sedikit-sedikit dari orang tua. Karena itu sharing Jero ini sangat berguna untuk diri saya. Matur Suksma.

    ReplyDelete