expr:class='"loading" + data:blog.mobileClass'>

Satua I Tengkulak

           Inggih wenten tuturan satua jadma ubuh, mawasta I Tengkulak. Ipun ten ten madue wisaya, karyan ipune ring pasar nunas-nunas, ngidih-ngidih. Ring nuju wenten anak madaar, ring wusane madaar ngentungang tekor, punika ka ambil antuk I Tengkulak. Dening asapunika, sue pisan antuk ipun lara, kaping kalih timpal ipune sami ngedegin. iraris raris wetu manah ipune las ring desan ipune, mamanah pacang lunga ngulak-ulak ngarereh kakarya. Tan caritanan raris ipun mamargi, tur ring mamargine ipun maselselan ring dewek, ring kalacuran ipune, sambil ipun ngarenggong. Kene ja lacur tiange, dija ada anak olas, nyupat tiang, tiang bakal masanggup ngamanjakin, asapunika pangucap ipune newek, sambilang ipun mamargi, tur ngentap alas wayah. Suaran macan pagelu. Dening ipun ngamanahin dewek ipun pacang padem, dados nenten ja midep jerih, taler wengi rahina ipun mamargi. Tan dumade rauh raris ipun ring pinggir sagarane kaler sane kaucap sagara Batu. Rauh irika ipun mararian, tur raris marengang matan ipune ngiwas-ngiwasin jadma, sue ung pisan irika, dening mula ten-ten sasaban jadma. Malih ipun ngarenggeng ring manah ipune. Ne kenken abete jani, ye pada ngaliwat pasih, apa tegakin, jukung sing ja ada dini. Dados kasuen-suen ipun ngarenggeng, dados ipun bedak, irika riris ipun pacang ngerereh toya ring sagara. Wawu enteg jerijin buntut ipune asiki sane ring kacing, raris dados batu kacing ipune mabentil. Dados tengkejut manah ipune, wawu ton ipun kacing ipune mabentil. Irika raris ipun mamanah. Bah ne kene nyane dini, nyandang sing ja ada paentasan jelma, ne jenenga ane madan pasih Batu. Dening asapunika manah ipune, wangda ipun lunga, malih raris ipun matulak mantuk. Sawatara wenten asasih pamargin ipun ngalungayang wiadin ngamantukang, dados berag pisan ipun. Tan carita ring pamargian, sarauh ipune jumah, akeh sami timpal ipune mataken. Ne cai Tengkulak kenapa cai berag dadi, buina uling makelo cai tusing ja ngenah. Masaur I Tengkulak , nah icing oka luas ngulak-ulak ngalih gagaen, apa lacur cang di jalan. Keneh icange lakar ngaliwat pasih, dadi langsot baan icang majalan, ka pasih Batu bakat ojog. Teked ditu, dening suung, katuju icang bedak, lantas icang ka ceblokane. Mara jemak icang yehe, enteg bantas kacing icange dogen, lau ya dadi batu. Ento awanan icang matulak buin mulih. Melahan ja jumah pesan nongos, asapunika timpal ipune. Yadiapin dija tongosang awake, yaning konden ada ganti, diapin dimuncuk tumpenge negak, lamun sing limane anggon nyemak, sing ja krama muncuk tumpenge ngalih bungut. Asapunika pitutur timpalne. Raris kaidepang antuk I Tengkulak, raris kasuen-suen kari taler ipun lacur, wenten raris wetu manah ipun tangkil ka griya, matenungang dewek ring Ida Pranda. Serauh ipune ring griya raris kanikain antuk Ida Pranda. Apa alih cai Tengkulak tumben mai. Raris matur I Tengkulak. Ratu pranda, wenten lungsur titiang ring singgih pranda, bes asapuniki lacur titiange, saking titiang alit ngantos titiang truna, taler kari titiang mamanggih lacur. Mangkin yen sueca pranda, titiang nawegang ngalungsur tenung, nanging titiang ngelungsur ampura ring singgih pranda, tan wenten titiang ngaturang babanten. Nah lamun keto Tengkulak, dadi masih dening Tengkulak lacur sing ja ngelah meme bapa. Asapunika pangandikan ida pranda, tur raris kagagahang lontar. Bah ne kene cai Tengkulak, weton caine jelek, anutang laut kaadan, ento makejang jelek, ento nene makrana lacur. Jani cang ngesehin I Tengkulak adan, ditu di liman caine lakar alihang cang adan. Dening kacing caine mabentil baan batu, asing jemak cai, ya suba ngarinting, awanan cai I Krinting jani adanin cang. Ditu jalanan caine lakar nepukin rahayu. Tan carita, puput babaos ring griya, raris ipun mapamit I Krinting tur raris ipun ka jaba, panggihina sami ring timpal ipune, tur derika raris ipun ngeraos I Krinting. Nah jani cai beli pada ajak makejang, suudang pesan ngaukin tiang I Tengkulak, jani I Krinting adan cange, saking pangandikan Ida Pranda. Dening anake madan I Tengkulak kabaos lacur, ento krana icang mapawarah teken cai miwah beli ajak makejang. Raris tutut  timpalne ipune sami makaukan magentos, I Krinting raris kakaukin. Sasampune mawasta I Krinting, kasuen-suen taler kari lacur, irika raris malih ngalalu manah ipune. Sedek rahina kajeng kelion, nuju purnama, wengi wenten pinganan tengah lemeng, raris ipun ka Dalem makemit. Sesampune rauh ipun ring Dalem teka jeg pulesang ipun dewek ipune ring purian. Napi gelisin carita. Sedek Ida Batara Durga medal, irika raris kacingak I Krinting ipun pules nyingkrung. Irika raris wetu kayun idane kapiwelas, nyingakin ipun I Krinting, tur raris kadundun. Ih iba Krinting, bangun iba suud pules amonto, apa buatang iba sangkan iba pules. Wawu asapunika pangandikan Ida Batara, bangun lantas I Krinting, raris ipun miwasan ton ipun Batara magremba-gremba, irika jejeh manah ipune I Krinting, tur raris ipun ngeling, jerit-jerit ipun sambilanga ipun nakep jit antuk jejehe. Raris kanikain antuk Ida Batara. Ngudiang iba ngeling Krinting. Da iba ngeling, ne aku Batara Durga. Asapunika pangandikan Ida Batara, raris Ida magentos warna, mawarna manusa kadi patute, wawu wusan raris I Krinting jejeh, raris kadesekin antuk Ida Batara. Krinting apa buat saja alih iba mai. Nah orahang teken aku. Derika matur raris I Krinting. Inggih Ratu Batara, titiang ngalungsur sapa raning ledang batara maicayang ring titiang. Irika raris Ida Batara ngandika. Nah ne Krinting, pagehang pesan iban sing dadi iba loba, ne aku maang iba pipis tatlu, klentingang pipise tenenan, sakeketeng apa ja kenehe ngidihin ditu ya suba misi, asapunika pangandikan Ida Batara, tur raris kapaicayan. Punika raris kapamitang antuk I Krinting, ngararis matur ipun mapamit. Ratu Paduka Batara, titiang ngalungsur mapamit ring palungguh Batara, dumadak mangda Batara kasiden, laba titiang mapikolih saka di pangandikan Batara. Asapunika atur I Krinting. Raris ipun mamargi ka jaba. Tan carita ring margi ruh ring batan kepuhe ageng, ring jaban purane. Ring beten kepuh madaging batu lengser, irika raris ipun mararian, sambilang ipun mamanah-manah. Beh kakene olas tani olas Ida Batara, ngicenin waranugra. Kakene buin pipis tatlu, apa ya lakar sidanga tenenan, mirib tuah uluk-uluka baan Ida Batara, pakendel na dogen. Raris coba manah ipune I Krinting. Batar bes lebihan jail, ne dini lakar kalentingan. Irika ring batune lengser raris kaklentingan, raris kaseluk abiding jinahe saking sapute, antuk campah ipune ring manah, tur rarisang ipun kalentingan ipun. Ting krinting, wastu apang ada celak selegu begeh. Tan dumade wawu asapunika, raris padengok celake, pageduh saking bongkol padange, kantos bek ring soring kapuhe. Irika raris I Krinting gelu, tur raris ipun mapajar. Beh dewa ratu, malah-malah ja titiang nyoba, ne saking jati sueca Ida Batara, bakat kadenang Ida jail. Asapunika maah ipune I Krinting. Ne kenken jani abete. Dening nu pipise buin dadua, apa jani tagihin ne, yen tagihin kasugihan, ne kene celak begeh pesan, yen pade uningina baan Ida Batara, sinah banya lakar benduina. Nah kene pisan abete. Ne pipise nene aketeng, lakar anggon ngilangang celake, nene aketeng lakar tunasin kasugihan. Asapunika manah ipune I Krinting, raris kaklentingan malih abiding punika jinahe. Ting krinting, wastu apang ilang ical raris makasami punika celake, rauhing celak ipune I Krinting. Irika raris balihin ipun celak ipune paawinan ical kantenang ipun. Irika gelu manah ipune, raris ipun mabaos ring padewekan ipune. “Beh ne kene tuas awake coba ring ida batara, dening suba da paceket batara, nganikayang tusing dadi coba, digantin lacure tepukin nadak sara dadi coba masih banya.” Asapunika pangarenggeng ipune I Krinting, raris keweh ipun mamanah. “Jani kenken abete, pipis nu bin keteng, yen payu tunasin kasugihan, deweke kakene tanpa celak. Yen celake tunas apang buin tumbuh, lacure nu buka kakene. Ah kene pisan abete, kadung awak suba lacur, diapin kenkenang masih neraka, ulat sugih tusing macelak. Apa indrian idepe nyen. Adaan celake suba tunas, kaping kalih eling ipun ring katuturan odah ipune. Wenten kocap desa mawasta Surup Danta. Janmane irika sami luh, nenten wenten muanin ipun. Turing sariran ipune magigi. Punika awinan nenten wenten anak muani. Irika raris I Krinting mamanah-manah. “Buin lakar tunas celake ane itunian makejang, kema lakar adep ka Surup Danta sing nya nyen nyak belina. Yen ganti banya sadia, dong mabahan madagang, ganti lacur apang ditu laut mati.” Tan dumade ka klentingang jinahe malih abiding. “Ting Krinting, wastu apang buin malipetan celake nene tunian makejang.” Malih raris bangun pakejutjut celake punika ngebekin soring kepuh tur tumbuh rauhing celak ipune I Krinting. Irika raris I Krinting epot ngarereh palpalan kaanggen kisa. Sawatara petang dasa ipun makarya kisa.  malih ageng-ageng. Raris kabutbut celake punika kawadahin kisa, sasampune puput mawadah kisa, I Krinting raris ipun mawesa luh. Makamben luh turing mapusung. Punika raris kabakta kisane makasami sane madaging celak tur raris mamargi. Tan carita ring margi, kasuen-suen rauh ring Surup Danta. Manah ipune ngojog ka pasar, rauh ring pamargi raris kacunduk ipun antuk janmane irika, tur raris katakenin ipun I Krinting. “Jro jro, napi adep jrone mawadah kisa begeh?” Masaur I Krinting “Tiang ngadol, puniki kaliliran.” “Napi mawasta kenten? Sapunika sane kacunduk. Indayang rerenang deriki jro.” Raris kararianang antuk I Krinting, irika raris kabalihin, tur kagagah kisan ipune. Kanten raris celak pakajutjut, tur maungkad tiga. Pinih ageng, aji laksa. Sane manengah, aji limang tali, sane pinih alit aji kalih tali limang atus. Beh kidik kendel ipune I janma Surup Danta raris makaukan ipun sami ring timpal ipune. “Adi embok embok ajak makejang, mai dini laku mabelanja, ne ada dagang ngadep melah-melah.” Dening asapunika sami timpal ipune nyagjag, raris ngarunyung irika ring I Krinting. “Ipun ungkad tiga. Punika sane ageng aji laksa, sane manengah aji limang tali, pinih alit aji duang tali limang atus, tur nenten dados tawah. Wawu asapunika, dening manahin ipun mudah antuk I janma mabelanja, irika raris kaambil, wenten ngambil patpat, wenten ngambil kakalih, sane drewakan turing madue jinah akutus ipun ngambil, tur sami sampun kataur. Pamuput telas adolane I Krinting, jantos ipun polih madagang aji juta. Wenten kari janma sane durung polih numbas, punika raris nyagjag, tur mataken ring timpal ipune “Apa belin nyai, dadi lais pesan, turing kanti marebut?” Raris kaedengin antuk timpal ipune. Janma sane durung polih numbas, kacelu manah ipune, dening adola utama, raris mapajar ring timpal ipune. “Nu ada anak ngadep kakene Wayan?” “Sampun onya embok”. “Baang ja embok mulihin abesik dadua”. Masaur nene sampun polih numbas “Tiang kuangan, tiang makeneh meli buin.” Raris renget manah ipune sane durung polih numbas, tur nyagjag ring I Krintinge. “Ne jrone madagang mai, dadi sing pesan ngelah sikut. Paingan tonden cukup baan jrone, lakar madagang mai, apang sida anake dini maan mabelanja pada mabesik, patute nden anake mai. Yen ben jrone ngae, gaenin malu anake, apang da dadi piri-irian. Wawu asapunika, malih rauh janmane sane durung polih numbas sane mula manahne brangsongan, antuk gedeg manahne nenten polih numbas, raris kajambak I Krinting, tur raris katinjak, mapaawinan ipun bah I Krinting, raris sunggar buntut ipune. Kakantenang raris ipun macelak. “Bah ne dong iba luana madagang, muani ko iba. Jani gantin kaine ngalih upah.” Dening sareng akeh ngantenang, raris karebutn I Krinting. Wenten ngumad kaler, wenten ngumad kelod, jantos marasa lad buntut ipune. Kaping kalih sane sampun polih numbas, jinah ipune palaib-laibang ipun, kasuen leleh ipun I Krinting, raris wenten timpal ipun patut manahne, punika sane rauh nepasin, tur raris ipun mapajar “Wih nyai ajak makejang, mareren malu, suud ngetoang anake, padalem ya kanti leleh. Raris kararianang ngoros ipun I Krinting. Irika raris kapituturin. “Nah ne kene ja abete jani ajak makejang. Buina gustin nyaine gustin emboke, tusing ja ida maan matatumbasan. Melah jalan aturang teken ida dagange tenenan, apang dadi suud nyai makeriakan. Yadiapin keneang dini, tan pariwangde jelema mati miyegan payu.” Tan dumade punika kapatut raris sareng sami, raris kaatur merika ka puri. Saruhe ring puri, raris ngaturang indik sakadi babaose sane inunian, tur kawewehin raris antuk I Krinting, aturan ipune. Ledang pisan anake agung istri nerima janmane punika. Malih antuk suene nenten naen mamanggihin janma muani. Puput yening makayun wiadin mamanah janmane irika pacang madrue pianak, ring semengane puput nungging ipun marep kangin, tan sios batara Surya sane kaacepang. Punika pinaka kaanggen kurenan ipun antuk janmane irika, maawinan ipun dados madrue pianak, puput saking sadrasa sasawangan. Mangkin waluya anake agung karauhan janma muani, punika maawinan ledang pakayunan idane. Gelising carita raris wengi, raris ida merem, tur kanikain raris I Krinting “Nah jro anak muani, mai jrone dini masare ajak tiang. Cendet buat pangedih tiange teken jrone, tiang ngidih kalengan buat dipasren.” Raris matur I Krinting “Inggih dewa ayu, titian ngiring pakayunan I dewa, sakewanten pinunas titiang, dening inucap jagate iriki, sami kocap masarira magigi, punika nawegang titiang, yen pade mangkin titiang ngiring cokor I dewa, tan pariwangde rusak titiang. Yen pinih patut rahayu dumun, mangda sampunang dados nyakitin. Dening kalulutan bes banget kayun idane, irika raris ida ngadianin, tur mamahayu raga, nunasang ring ida batara Sang Hyang Widhi. Irika rauh Ida Batara Warah, tur raris kaprelina. Raris ical jagate irika. Malih Ida ngawantunin ngredana jagat. Malih raris metu, awinan kadi perahin janma irika, meluh muani, irika raris jagat punika kawastanin Kurubaya, tur irika raris ipun I Krinting nyeneng ratu, mapasengan Prabu Kurubaya.

No comments:

Post a Comment